O‘zbekistonda erkaklar va ayollar uchun pensiya yoshini bosqichma-bosqich oshirish taklif qilindi

Toshkent, O‘zbekiston (UzDaily.uz) — O‘zbekistonda pensiyaga chiqish minimal yoshini bosqichma-bosqich oshirish rejalashtirilmoqda.

Iqtisodiyot va moliya vazirligi huzuridagi byudjeti bo‘lmagan Pensiya jamg‘armasi ijrochi direktori Murodbek Atajanov 10 sentyabr kuni maʼlum qilishicha, loyihaga ko‘ra erkaklar uchun pensiya yoshi 60 yoshdan 63 yoshga, ayollar uchun esa 55 yoshdan 58 yoshga ko‘tarilishi nazarda tutilgan. Bunda oshirish bosqichma-bosqich amalga oshiriladi — har yili yarim yildan qo‘shib boriladi, deb xabar berdi Spot.

Atajanovning taʼkidlashicha, dunyoning ko‘plab mamlakatlarida minimal pensiya yoshi 65 yoshdan yuqori, O‘zbekistonda esa 1993 yilda «Fuqarolarni davlat pensiya taʼminoti to‘g‘risida»gi qonun qabul qilinganidan beri pensiya yoshi o‘zgarmagan. Uning aytishicha, mamlakat pensiya yoshi haligacha tuzatilmagan kam sonli davlatlardan biri bo‘lib qolmoqda.

U, shuningdek, O‘zbekistonda umr ko‘rish davomiyligi oshganiga eʼtibor qaratdi. Sog‘liqni saqlash vazirligi maʼlumotlariga ko‘ra, bu ko‘rsatkich o‘rtacha 75 yoshni tashkil etmoqda. Ilgari pensionerlar pensiyaga chiqqach o‘rtacha 8–9 yil yashagan bo‘lsa, bugungi kunda bu raqam erkaklar uchun 12,5 yilga, ayollar uchun esa 20 yilga yetmoqda.

Shu bilan birga, Atajanov pensiya yoshini oshirish bo‘yicha hali yakuniy qaror qabul qilinmaganini taʼkidladi. Bir oy davomida aholidan takliflar to‘plash uchun maxsus platforma yaratilishi rejalashtirilgan. Kelib tushgan g‘oyalar tahlil qilingach, pensiya islohoti loyihasi qayta ishlab chiqiladi va jurnalistlar hamda blogerlar ishtirokida muhokamaga taqdim etiladi.

U, shuningdek, yana bir yengilroq variantni ham istisno etmadi: pensiya yoshini har yili uch oydan oshirish. Bunday holda to‘rt yilda bir yoshga ko‘tarish mumkin bo‘ladi va butun islohot 12 yilga cho‘ziladi.

Eslatib o‘tamiz, o‘tgan yil iyul oyida Strategik islohotlar agentligi mamlakatda pensiya tizimi aholining faqat 38 foizini qamrab olganini, bu esa norasmiy bandlik ulushining yuqoriligi bilan izohlanganini maʼlum qilgan edi. Shu bilan birga, O‘zbekistonda pensiya badallari miqdori (12–25%) nisbatan yuqori bo‘lsa-da, to‘lovlar o‘rtacha darajada qolmoqda. O‘shanda agentlik pensiya tizimini barqaror va yetarli holatga keltirish yo‘llarini o‘rganayotganini bildirgan edi.

Murodbek Atajanov maʼlum qilishicha, O‘zbekistonda 2030 yilga qadar xususiy pensiya jamg‘armalari tashkil etilishi rejalashtirilgan. Pensiya islohoti konsepsiyasida bu masalaga alohida bo‘lim ajratilgan.

Uning so‘zlariga ko‘ra, Pensiya jamg‘armasi, Iqtisodiyot va moliya vazirligi, Markaziy bank va Milliy istiqbolli loyihalar agentligi 2027–2028 yillargacha bunday jamg‘armalar faoliyati uchun normativ-huquqiy baza ishlab chiqish bilan shug‘ullanadi. Keyingi ikki yilda esa ularni tashkil etish jarayoni yo‘lga qo‘yiladi.

Atajanov bu jarayon alohida eʼtibor va puxtalikni talab qilishini taʼkidladi. «Agar ishonchli normativ-huquqiy baza bo‘lmasa, kimdir mablag‘larni yig‘ib yo‘qolib qolishi mumkin, keyin esa ularni topolmaymiz. Shu sababli dastlabki ikki yilda faqat qonunchilik va meʼyoriy asosni ishlab chiqishga yo‘nalamiz», — deya izoh berdi u.