Тошкент, Ўзбекистон (UzDaily.uz) — 13 июнга ўтар кечаси Исроил ҳарбий-ҳаво кучлари Эрондаги асосий объектларга, жумладан, атом ва ракета мажмуалари, Ислом инқилоби посбонлари корпуси ((ИИПК) қўмондонлик тизими ҳамда юқори лавозимдаги ҳарбий амалдорлар яшайдиган уйларга бир қатор ҳаво зарбаларини амалга оширди. Амалиёт “Шерлар миллати” (ингл. Operation “Rising Lion”) деб номланди.

ОАВ маълумотларига кўра, ҳужумлар Теҳрон, Натанз, Хондяб ва бошқа ҳудудларда жойлашган уран бойитиш марказлари, ракета заводлари ва ИИПК штабларига қаратилган. Теҳронга зарбалар берилганидан кейин ҳавода ҳаво ҳужуми сиреналари янгради, Исроил ўз ҳаво маконини ёпди ва бутун мамлакат бўйлаб фавқулодда ҳолат эълон қилди.

Исроил мудофаа вазири Исраэль Кац Эрон томонидан мумкин бўлган жавоб зарбалари ҳақида огоҳлантириб, фуқароларни кескинлашувга тайёр бўлишга чақирди. Бош вазир Биньямин Нетаньяху эса “таҳдид бартараф этилмагунча амалиёт давом этади”, деб баёнот берди.

Эрон қўмондонлиги орасида йўқотишлар

Tasnim давлат агентлиги ИИПК бош қўмондони Хосейн Салами, Эрон Қуролли кучлари Бош штаби бошлиғи Муҳаммад Багери ҳамда яна бир юқори лавозимли генерал — Голам Али Рашиднинг ҳалок бўлганини тасдиқлади. Шунингдек, икки ядровий олим — Ферейдун Аббаси-Даван ва Муҳаммад Меҳдий Теранчи ҳам ҳалок бўлди. Бундан ташқари, Теҳрондаги турар жой массивларида болаларнинг ўлими билан якунланган тинч аҳоли орасида қурбонлар борлиги хабар қилинди.

АҚШ иштирок этмади, Эрон жавоб беришга тайёр

АҚШ давлат котиби Марко Рубио Вашингтон амалиётда иштирок этмаганини ва Исроилга ёрдам кўрсатмаганини маълум қилиб, минтақадаги Америка кучларини ҳимоя қилишни устувор деб атади. АҚШ амалий ҳаракатларда иштирок этмаган бўлса-да, ҳужумлардан аввал хабардор қилинганини тасдиқлади.

Бунга жавобан Эрон Олий раҳбари Aятулло Хоманаий Исроил ҳаракатини “бутунлай жиноят” деб атаб, Исроилни “ачинарли ва даҳшатли тақдир” кутаётгани ҳақида огоҳлантирди.

Шунингдек, Олий раҳбар Эрон қуролли кучларига жавоб чораларини кўришда “эркин ҳаракат қилиш ҳуқуқи”ни берди.

Ислом инқилоби посбонлари корпуси бу ҳужум “жавобсиз қолмайди” деб эълон қилди ва “қатъий ва қаттиқ” жавоб беришга ваъда берди.

Оқибатлар: халқаро муносабат ва иқтисодий ларзалар

Халқаро атом энергияси агентлиги (ХАЭА) Исроилнинг Натанзга зарбасини тасдиқлади ва радиацион ҳолатни мониторинг қилишни бошлади.

Ҳужумдан сўнг Эрон ўз ҳаво маконини ёпди, тижорат авиакомпаниялари эса парвоз йўналишларини ўзгартирди.

Жаҳон бозорлари дарҳол реакция қилди: нефть нархи 6 фоиздан 9 фоизгача кўтарилди, фонд бозорлари пасайди, сармоядорлар эса хавфсиз активлар — олтин, Швейцария франки ва япон иенасига ўтишди.

Хитой ва Ироқ каби бир қатор давлатлар хавфсизлик чораларини кучайтирди ва вақтинча ҳаво маконини ёпди.

БМТ Бош котиби Антониу Гутерреш ҳарбий кескинлашувнинг янги босқичидан хавотир билдирди ва томонларни тийилишга чақирди.